"Litha. Rytuały, przepisy i zaklęcia na przesilenie letnie" Deborah Blake

Czym jest Litha? Dzień ten zwyczajowo określa się nazwą Przesilenie letnie (Midsummer), ale znane jest też jako wigilia świętego Jana bądź noc Kupały, w zależności od miejsca zamieszkania. Wszystkie te słowa łączy mniej więcej jedna data: najkrótsza noc w roku, symbolizująca nadejście lata. Samo określenie „Litha” jest jednak dość młode i stosowane jak dotąd jedynie w niektórych środowiskach pogańskich, a wzięte zostało z twórczości Tolkiena, który tak nazwał to święto w jednej ze swoich książek. Źródła wskazują też na pochodzenie jej od starosaksońskiego słowa, oznaczającego „światło” lub „księżyc”, pierwotnie używanego jako nazwa miesiąca czerwca. Jak widać, znaczna większość państw obchodzi Lithę, choć pod inną nazwą i w nieco inny sposób, ale łączy ono wiele wyznań i kultur. Może warto więc dowiedzieć się o nim czegoś więcej?

W pogańskim ujęciu, Litha jest tryumfem światła: najdłuższy dzień i najkrótsza noc w roku, czyli czas, w którym wszelkie istoty żywe bawią się i cieszą słońcem, które już od jutra zacznie pojawiać się na coraz krócej. Jest to ostatni moment, zanim wszystko, czego zaczątki i plany poczyniliśmy w poprzednich miesiącach, wyda plony, i trzeba będzie powoli szykować się do czasu spoczynku, jakim jest zima. Z tej okazji najbardziej popularnym zwyczajem jest palenie ognisk, a związany z tym jest szereg czynności. W książce „Litha. Rytuały, przepisy i zaklęcia na przesilenie letnie” Deborah Blake podeszła do tematu w sposób bardzo obiektywny, pierwsze rozdziały poświęcając na podsumowanie wierzeń i kultów, w których świętuje się ten dzień. Mamy więc omówienie zwyczajów nie tylko amerykańskich i angielskich, a w związku z tym i celtyckich, ale i germańskich, słowiańskich, skandynawskich, japońskich… W swej „podróży po świecie” autorka zahacza też o Polskę, wspominając o obchodzonych w Krakowie Wiankach.

Czy czczenie Lithy ma sens tylko wtedy, gdy jest się poganinem? Pani Blake przekonuje, że absolutnie nie. Podawane przez nią metody są na tyle uniwersalne, że w dzień ten można zorganizować także ze znajomymi przy ognisku, rodziną przy grillu a także z dziećmi, opowiadając baśnie o elfach i puszczając bańki mydlane. Nie braknie jednak również wiedzy z zakresu interesującego głównie czarownice: podstawy na temat Koła Roku, symboliki czy miejsc kultu. Od tych informacji czytelnik może przejść, jeśli jest tym zainteresowany, do opisów podstaw rytuałów i przykładowych zaklęć, nakreślonych w sposób szczegółowy, ale z zaznaczeniem, iż jest to tylko przykład i można w nim dokonywać dowolnych modyfikacji, aby jak najbardziej odpowiadało to osobie odprawiającej obrzędy. Ta część podzielona jest też na trzy części, choć w większości nie jest to akurat podział formalny na podrozdziały, a zawarty w ich obrębie: na ceremonie wykonywane samotnie, w grupie bądź w kręgu rodziny, w tym osób nie związanych z praktykami magicznymi.

Jedną z najciekawszych części książki jest ta poświęcona rękodziełu i recepturom, nawiązującym do przesilenia letniego. Nie jest to typowy element książek poświęconych sabatom, mam jednak wrażenie, że Deborah Blake żywi szczególną sympatię do czarostwa w ujęciu codziennym, wręcz domowym, tak często w jej twórczości pojawia się ten motyw. Tutaj mamy jeszcze powszedniejsze jego ujęcie, bo oprócz wskazówek dotyczących przygotowania amuletów, mamy przepisy na potrawy, w tym na wyjątkowo ciekawe ciasto czekoladowo - pomidorowe. Nie zabraknie też oczywiście porad co do przygotowania ziołowych napitków oraz tematycznych dekoracji. Pozycję świetnie uzupełnia zbiór pojęć związanych ze świętem oraz spis pozycji, do których można zajrzeć poszukując dalszych informacji. Pod tym względem całkowicie można liczyć na książki pani Blake, zawsze zawierają kompletną bibliografię i wskazówki, czego gdzie można szukać, by nie błądzić, a wymienia ona pozycje pochodzące zarówno z różnych stron świata, jak i pisane przez osoby wielu odmiennych wyznań.

Cała seria „Sabaty” to drobne, ale pięknie wydane książeczki, „Litha” nie różni się od reszty pod tym względem. Okładka utrzymana w kolorystyce święta, słonecznej żółci, z sylwetkami słoneczników, bardzo ładnie prezentuje się na półce. Wewnątrz znajdziemy wiele ilustracji (rysunki są autorstwa Mickie Mueller), wykonanych piękną, delikatną kreską, oraz ozdobniki przy każdym tytule rozdziału. Jeśli więc jesteście ciekawi, czym jest święto przesilenia letniego i co można zrobić, by je właściwie uczcić, świetnie się przy tym bawiąc, polecam sięgnąć po właśnie tą pozycję – jest bowiem lekka, wciągająca, rzetelna i, przede wszystkim, pisana w sposób nienarzucający jednego określonego punktu widzenia. 

Dziękuję serdecznie wydawnictwu Illuminatio za udostępnienie egzemplarza do recenzji (:

Dane ogólne:

Tytuł oryginału: Midsummer: Rituals, Recipes & Lore for Litha

Autor: Deborah Blake

Wydawnictwo: Illuminatio

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 216